ترجمة سورة الأنفال

Maranao - Maranao translation

ترجمة معاني سورة الأنفال باللغة ماراناو من كتاب Maranao - Maranao translation.


Ipagiza iran rka so manga taban ko kambonoay. Tharoang ka a: "So manga taban na kapaar o Allah go so Rasol. Na kalkn iyo so Allah, go tanora niyo so kaphapantapantagan iyo. Go onoti niyo so Allah go so sogo Iyan, o skano na khipaparatiyaya."

Aya bo a titho a khipaparatiyaya na so siran, a igira a miyaaloy so Allah, na somangkop so manga poso iran, go igira a piyangadian kiran so manga ayat Iyan, na makaoman kiran sa paratiyaya, go so bo so Kadnan iran i sasarigan iran;

Siran na ipphamayandg iran so sambayang, go so sabaad ko inibgay Ami kiran na ipphammgay ran.

Siran man na siran so khipaparatiyaya a titho: Adn a bagian iran a manga pangkatan (ko sorga) sii ko Kadnan iran, go maap, go pagpr a mapiya:

Lagid o kiyapakaliyowa rka o Kadnan ka phoon ko walaing ka sabap ko bnar, na mataan! a adn a salompok ko miyamaratiyaya a tanto a di siran kamamantrangan,

Pphamawalng ka iran makapantag ko bnar ko oriyan o kiyapayag iran, lagid o ba siran pndndgn ko kapatay a siran na kasasandngan iran.

Na gowani ko idiyandi rkano o Allah so isa ko dowa pagtaw, a mataan aya! a khataban iyo: Na gii niyo mandingandingan a so da a bagr iyan i masangan iyo, na kabaya o Allah a tanto Niyan so bnar sabap ko manga katharo Iyan, na thiphadn Iyan so kaposan o da pamaratiyaya;

Ka thanto Niyan so bnar na pagilangn Iyan so ribat, apiya di kabaya o manga rarata i ongar.

Gowani ko pphangni kano sa tabang ko Kadnan iyo, na inismbag Iyan rkano a: "Mataan! a Sakn na thabangan Ko skano sa sanggibo a manga malaikat, a makapthondotondog."

Na da a kiyabaloya saya o Allah a rowar sa tothol a iphakapiya ginawa, go an on misabap a kathatana o manga poso iyo: Na da ko tabang inonta na sii bo phoon ko Allah; mataan! a so Allah na Mabagr, a Mawngangn.

Gowani na ipkholob Iyan rkano so toratod, a sarig a phoon Rkaniyan, go pthoronan kano Niyan a phoon ko kawang sa ig, ka an on misabap a kasotiya Niyan rkano, go an Iyan rkano maylang so pangangalk o shaytan, go an Iyan matkhs so manga poso iyo, go an on misabap a kapakabkna Niyan ko manga parapara.

Gowani na iphagilaham o Kadnan ka ko manga malaikat a: "Mataan! a Sakn na pd iyo. Na pakabkna niyo so siran a miyamaratiyaya: Ithmo Akn dn ko manga poso o siran a da pamaratiyaya so kalk: Na sogata niyo so kaporoan o manga lig (iran), go sogata niyo kiran so oman i kmr"

Giyoto man na sabap sa mataan! a siran na siyorang iran so Allah go so sogo Iyan: Na sadn, sa sorangn Iyan so Allah go so sogo Iyan, na mataan! a so Allah na Mayloti-kapaniksa.

Giyoto man (so siksa): "Na taami niyo skaniyan ka mataan! a bagian o da pamaratiyaya so siksa ko naraka."

Hay miyamaratiyaya, igira minithmo niyo (ko giimbonoayan) so siran a da pamaratiyaya a pkhamang siran, na di niyo kiran thalikhodn so manga likod (iyo).

Na sadn sa italikhod iyan kiran sa alongan oto a likod iyan inonta a plimpang ko kambonoay, odi na thapi ko pagtaw (a pd iyan) - na sabnar a miyakakholokog sa rarangit a phoon ko Allah, go darpa iyan so naraka Jahannam, - a mikharatarata a khabolosan!

Na da niyo siran mapatay; na ogaid na so Allah i miyakapatay kiran: Go kna a ba ska i miyakasogat gowani a lombad ka, na ogaid na so Allah i somiyogat (kiran), ka an Iyan matiyoba so miyamaratiyaya sa tiyoba a mapiya a phoon Rkaniyan. Mataan! a so Allah na Pphakan´g, a Matao.

Giyoto dn man, ka mataan! a so Allah na pphakalobayn Iyan so antangan a marata o da pamaratiyaya.

Na o phangniya niyo so hokoman (ko paglt iyo ago so Mohammad) na sabnar a miyakaoma rkano so hokoman (a so kiyatabana rkano sa Badr) na o gnk kano (mongkir), na giyoto i mapiya rkano: Na o kasoy kano na komasoy Kami (tomabang). Na da dn a milinding rkano o pagtaw niyo a mayto bo, apiya i kadakl iyan. Ka mataan! a so Allah na babid o (tabang Iyan so) miyamaratiyaya!

Hay miyamaratiyaya, onoti niyo so Allah go so sogo Iyan, go di niyo thalikhodi Skaniyan a skano na pkhan´g iyo.

Go di niyo zowaa so siran a pitharo iran a: "Piyamakin´g ami, a siran na di iran phamamakin´gn:"

Mataan! a miyakaratarata ko manga binatang sii ko Allah so manga bngl a manga omaw, - a siran na da a manga sabot iran.

Na o katawi o Allah a adn a matatago kiran a mapiya, na mataan! a pakapamamakin´gn Iyan siran: Na apiya pakapamamakin´gn Iyan siran, na thalikhod siran bo a siran na khisasangka.

Hay miyamaratiyaya! tarimaa niyo so Allah go so Rasol, igira a tiyawag kano niyan ko phakawyag rkano; go tangkda niyo a mataan! a so Allah na phagltan Iyan so lt o taw ago so poso iyan, go mataan! a Skaniyan na Ron kano plimoda.

Go pananggilai niyo so tiyoba, ka di khisogat ko siran a mindadarowaka rkano sa ba matabis. Go tangkda niyo a mataan! a so Allah na Mayloti-kapaniksa.

Na tadmi niyo gowani ko mayto kano, a di kano pakanganganinn ko lopa, ipkhalk iyo oba kano mabiyag o manga manosiya; na piyakapagingd kano Niyan (sa Madinah), go inibagr Iyan rkano so tabang Iyan, go riniskhiyan kano Niyan ko manga pipiya, ka ang kano makapanalamat.

Hay miyamaratiyaya, di niyo pndonsiyani so Allah go so Rasol, go di niyo pndonsiyani so manga sarig rkano a skano na katawan iyo.

Na tangkda niyo a so manga tamok iyo go so manga wata iyo na matag tpng; ka mataan! a so Allah na adn a zisii Rkaniyan a balas a lbi a mala.

Hay miyamaratiyaya, o kalkn iyo so Allah, na snggayan kano Niyan sa padoman, go lalasn Iyan rkano so manga dosa niyo, go napiyan kano Niyan, ka so Allah i Khirk ko limo a lbi a mala.

Na gowani na pphagantanganang ka sa marata o siran a da pamaratiyaya, ka tharongko on ka iran, odi na mbonoon ka iran, odi na phakaawaang ka iran. Na pphagantangan siran sa marata, na pmbadalan o Allah so antangan iran, ka so Allah i makalalawan ko pphamagantangan sa marata.

Na igira a biyatiya kiran so manga ayat Ami, na tharoon iran a: "Sabnar a miyan´g ami, na o kabaya ami, na mataan! a maptharo ami so lagid aya, ka da a salakaw saya a rowar sa manga tothol a kabokhag o miyangaoona."

Na gowani na pitharo iran: "Ya Allah, o giyai na skaniyan so bnar a phoon ko hadapan Ka, na pakaorani kaming Ka sa ator a phoon ko kawang, odi na talingomai kaming Ka sa siksa a malipds."

Na da ko Allah i ba Niyan siran ziksaa a matatago ka kiran; go da ko Allah i ba Niyan siran siksaa a pphangni siran sa maap (ko Allah).

Na andamanaya i di kiran kasiksaa o Allah, a siran na pphangalang siran ko Masjid Al-Haram - a kna a ba siran i manga wali ron? Ka da a manga wali ron a rowar ko khipanananggila; na ogaid na so kadaklan kiran na di iran katawan.

Na da a miyabaloy a sambayang iran sii sa Baytollah a rowar sa kapamopoy go kandawpay: "Na taami niyo so siksa sabap ko da niyo kaparatiyaya."

Mataan! a so siran a da pamaratiyaya na gi iran nggaston so manga tamok iran, ka an siran makaalang ko lalan o Allah, na gi iran dn oto nggaston; na oriyan iyan na pkhabaloy kiran a kazndit; oriyan iyan na pndaagn siran. Na siran a da pamaratiyaya na sii siran ko naraka Jahannam plimoda;

Ka iznggay o Allah so marata a mblagn ko mapiya, go ithapi Iyan so marata, so sabaad on ko sabaad, na thimoon Iyan oto langon, na thagoon Iyan oto ko naraka Jahannam. Siran man na siran so manga logi.

Tharoang ka ko siran a da pamaratiyaya a: O gnk siran, na pnapin kiran so andang a miyaypos; na o kasoy iran, na sabnar a somiyagad so kiyaokitan o miyangaoona (a miyabaloy a ladiyawan).

Na pakimbonoay kano kiran taman sa da a mabaloy a kapanakoto, go mabaloy so okit ko kapagintaw a tanan rk o Allah; na o gnki iran, na mataan! a so Allah na so gi iran nggolawlaan na phagilayn Iyan.

Na o talikhod siran, na tangkda niyo a mataan! a so Allah i Panarigan iyo - miyakapiyapiya a Phanarigan go miyakapiyapiya a Phananabang.

Na tangkda niyo a mataan! a so miyataban iyo, apiya antonaa, na mataan! a rk o Allah so ikalima on bagi, go rk o Rasol, go rk o manga tonganay niyan, go so manga ilo, go so manga miskin, go so pphlayalayag, - o skano na piyaratiyaya niyo so Allah, go so initoron Ami ko oripn Ami ko alongan a kiyapakasnggaya (o ontol ago so ribat) - alongan a kiyapakathmo o dowa pagtaw (sa Badr). Na so Allah sii ko langowan taman na Gaos Iyan.

Gowani na zisii kano ko sabala ko balintad a marani (sa Madinah), na zisii siran ko sabala ko balintad a mawatan (sa Madinah), na so isa ka lalakawan (a manga padagang) na zisii ko kababaan iyo. Na o miphapasada kano (sa kapthalabok iyo), na pndorat kano dn ko pasad. Na ogaid na kagiya adn a pakapnggolalann o Allah a sogoan a miyatangkd a mapnggolawla; ka an thakna a ka oongkir o taw a miyongkir ko oriyan o marayag a karina, go an thakna a kapaparatiyaya o taw a miyaratiyaya ko oriyan o marayag a karina. Na mataan! a so Allah na titho a Pphakan´g, a Matao.

Gowani na pphakiilay rka siran o Allah ko katotoroga rka a mayto (siran): Na opama ka piyaki ilay Niyan rka siran a madakl (siran), na mataan! a kaalapan kano, go mataan! a di kano magayonayon ko pnggolawlaan. Na ogaid na so Allah na migay sa kalilintad: Mataan! a Skaniyan na katawan Iyan so zisii ko manga rarb.

Na gowani na pphakiilay Niyan rkano siran ko masa a kiyapakathmo niyo, a mayto a kaiilaya niyo kiran, na mayto a kaiilaya iran rkano, ka kagiya adn a pakapnggolalann o Allah a sogoan a miytangkd a mapnggolawla. Na sii bo phakandoda ko Allah so mapnggogolawla.

Hay miyamaratiyaya, igira adn a minithmo niyo a sagorompong (a da pamaratiyaya), na pakathanaan iyo, go tatadmi niyo so Allah sa madakl; ka ang kano makadaag:

Go onoti niyo so Allah go so sogo Iyan; go di kano pzoransorang, ka kaalapan kano go mada so bagr iyo; go phantang kano, ka mataan! a so Allah na babid o manga papantang:

Go di niyo zowaa so siran a lominiyo siran ko manga ingd iran sa kapangandag go kapakiilaylayn ko manga manosiya, go pphangalang siran ko lalan ko Allah: Na so Allah sii ko gi iran nggolawlaan na katawan Iyan.

Na gowani na pipharasan kiran o shaytan so manga galbk iran, go pitharo iyan a: "Da a phakadaag rkano sa alongan nai ko manga manosiya, go mataan! a sakn i lomilinding rkano." Na kagiya makambantaya so dowa ka sagorompong, na miyangndod ko talikhodan iyan, sa pitharo iyan a: "Mataan! a sakn na angiyas ako rkano; ka mataan! a sakn na, pkhaylay akn so di niyo pkhaylay mataan! a sakn na ikhalk akn so Allah; ka so Allah na Mayloti-kapaniksa."

Gowani na gii tharoon o manga monapik go so siran a katatagoan so manga poso iran sa gdamn a: "Miyakaikmat ko siran aya so agama iran." Na sadn sa somarig ko Allah, na mataan! a so Allah na Mabagr, a Mawngangn.

Na o maylaing ka so masa a kathangana o manga malaikat ko (niyawa o) da pamaratiyaya, a pphrorontayn iran so manga paras iran go so manga likod iran na (gi iran tharoon a:) "Taami niyo so siksa a phakatotong"

"Giyoto man na sabap ko miniona o manga lima niyo (a dosa). Ka mataan! a so Allah na kna a ba salimbot ko manga oripn Iyan:"

"Lagid o sowasowai o pagtaw o Pir´awn go so miyaonaan iran a da iran paratiyayaa so manga ayat o Allah, na siniksa siran o Allah sabap ko manga dosa iran: Mataan! a so Allah na Mabagr, a Mayloti-kapaniksa: "

"Giyoto man na sabap sa mataan! a so Allah na di Niyan pagalinn so limo a inipangalimo Iyan ko pagtaw taman sa di iran alinn so zisii ko manga ginawa iran: Ka mataan! a so Allah na Pphakan´g, a Matao."

Lagid o sowasowai o pagtaw o Pir´awn go so siran a miyaonaan iran a piyakambokhag iran so manga ayat o Kadnan iran: Na bininasa Mi siran sabap ko manga dosa iran, na inld Ami so pagtaw o Pir´awn: Ka tanan siran manga darowaka.

Mataan! a mikharatarata ko manga binatang sii ko Allah so siran a miyamangongkir: Na siran na di phamaratiyaya.

Siran so miniphasada aka kiran, oriyan iyan na pmbarngkasn iran so pasad iran ko oman siran makiphasada, a siran na di siran phananggila.

Na o mapgs ka siran ko kambonoay, na baloyang ka siran a thoma ko taw a phakatondog kiran, ka an iran pkhatadmi.

Na amay ka ikhawan ka ko pagtaw so kandorat, na bokaing ka kiran (so pasad), sa mapayag, mataan! a so Allah na di Niyan khabayaan so mamakadodorata.

Na di dn thangkapa o siran a da pamaratiyaya o ba siran miyakalipos: Mataan! a siran na di iran khalipos.

Na thiyagari niyo siran sa sadn sa khagaga niyo a bagr, go pd on so kathiyagara ko manga koda, a mipphangangalk iyo to ko ridoay o Allah, go ridoay niyo, go so manga pd a salakaw kiran, a di niyo siran katawan, so Allah i Matao kiran. Na sadn sa manggasto niyo apiya antonaa sii ko lalan o Allah, na khitoman rkano sa tarotop (so balas iyan), - a skano na di kano kasalimbotan.

Na o ramig siran ko kalilintad, na ramig ka on (mambo), go sariging ka so Allah: Mataan! a Skaniyan na Skaniyan so Pphakan´g, a Matao.

Na oba iran khabayai a kalimpanga iran rka, - na mataan! a aangkosang ka o Allah: Skaniyan so inibagr Iyan rka so tabang Iyan go so miyamaratiyaya:

Go piyakakhakalayama Iyan so manga poso iran: Apiya nggaston ka so nganin a zisii ko lopa langon, na ding ka mapakakhakalayama so manga poso iran, na ogaid na so Allah i miyakapagayonayon kiran. Mataan! a Skaniyan na Mabagr, a Mawngangn.

Hay Nabi! aangkosang ka o Allah, - go so taw a miyonot rka a miyamaratiyaya.

Hay Nabi, piisn ka ko miyamaratiyaya so kapakimbonoay. O adn rkano a dowa polo a manga papantang, na phakapgs siran sa dowa gatos. Na o adn rkano a magatos, na phakapgs siran sa sanggibo ko siran a da pamaratiyaya. Sabap sa mataan! a siran na pagtaw a da a manga sabot iran.

Imanto na piyakakhapan kano o Allah, ka katawan Iyan a mataan! a matatago rkano so kalobay. Na o adn rkano a magatos, a manga papantang, na phakapgs siran sa dowa gatos, na o adn rkano a sanggibo, na phakapgs siran sa dowa nggibo, sabap sa idin o Allah. Ka so Allah na babid o (tabang Iyan so) manga papantang.

Da mapatot ko Nabi i ba adn a kowaan iyan ko manga biyag (a a´on sa ginawa) taman sa di makapgs ko lopa. Khabayaan iyo so parayasan ko doniya; na so Allah na kabaya Iyan a mambagian iyo so akhirat. Na so Allah na Mabagr, a Mawngangn.

Oda so kitab a phoon ko Allah a miyaona, na khasogat kano dn sabap ko kinowa niyo a siksa a mala.

Na kang kano ko miyataban iyo, a halal a mapiya. Go kalkn iyo so Allah, mataan! a so Allah na Manapi, a Makalimoon.

Hay Nabi, tharoang ka ko taw a zisii sa tangan iyo a manga biyag a: "O adn a katawan o Allah a matatago ko manga poso iyo a mapiya, na mbgan kano Niyan sa mapiya adi so miyakowa rkano, go pnapiyan kano Niyan, ka so Allah na Manapi, a Makalimoon."

Na o kabaya iran so kandhorata iran rka, na sabnar a diyorat iran so Allah gowani, na piyakidaag Iyan (rka) siran. Na so Allah na Matao, a Mawngangn.

Mataan! a siran a miyamaratiyaya, go giyanatan iran so manga darpa iran, go inipanagontaman iran so manga tamok iran go so manga ginawa iran, sii ko lalan o Allah, go so siran a somiyandig kiran go tomiyabang kiran (ko Nabi), - na siran man na so sabaad kiran i manga wali ko sabaad. Na so miyamaratiyaya a da iran ganati so manga darpa iran, na da a kipantag iyo ko kapangowalii kiran a mayto bo taman sa di siran tomogalin; na o pangni siran rkano sa tabang makapantag ko agama, na paliyogat rkano so katabangi (kiran), inonta a aya iran khasogat so pagtaw a adn a pasad iyo ago siran. Na so Allah na phagilayn Iyan so gii niyo nggolawlaan.

Na so siran a da pamaratiyaya, na so sabaad kiran i manga wali ko sabaad: odi niyo to nggolawlaa, na khatagoan sa samok so lopa, go kapaminasa a mala.

Na so miyamaratiyaya, go miyamanogalin, go miyamanagontaman ko lalan o Allah, go so siran a somiyandig kiran go tomiyabang kiran, - na siran man na siran so miyamaratiyaya a titho: Na adn a bagian iran a maap, go pagpr a mapiya.

Na so miyamaratiyaya ko oriyan iyan, go miyamanogalin, go pd iyo a miyamanagontaman, - na siran man na pd iyo. Na so thotonganaya na so sabaad kiran i lbi a wali ko sabaad sii ko kitab o Allah. Mataan! a so Allah na so langowan taman na katawan Iyan.
سورة الأنفال
معلومات السورة
الكتب
الفتاوى
الأقوال
التفسيرات

اعتنَتْ سورةُ (الأنفال) ببيانِ أحكامِ الحرب والغنائمِ والأَسْرى؛ ولذا سُمِّيتْ بهذا الاسمِ، وقد نزَلتْ هذه السورةُ في المدينةِ بعد غزوة (بَدْرٍ)؛ لذا تعلَّقتْ أسبابُ نزولها بهذه الغزوة، وقد أبانت السورةُ عن قوانين النَّصر المادية: كتجهيز العَتاد، والمعنوية: كوَحْدة الصَّف، وأوضَحتْ حُكْمَ الفِرار من المعركة، وقتالِ الكفار، وما يَتبَع ذلك من أحكامٍ ربانيَّة، كما أصَّلتْ - بشكل رئيسٍ - لقواعدِ عَلاقة المجتمع المسلم بغيره.

ترتيبها المصحفي
8
نوعها
مدنية
ألفاظها
1243
ترتيب نزولها
88
العد المدني الأول
76
العد المدني الأخير
67
العد البصري
76
العد الكوفي
75
العد الشامي
77

تعلَّقتْ سورةُ (الأنفال) بوقائعَ كثيرةٍ؛ لذا صحَّ في أسبابِ نزولها الكثيرُ؛ من ذلك:

* ما جاء عن سعيدِ بن جُبَيرٍ رحمه الله، قال: «قلتُ لابنِ عباسٍ: سورةُ التَّوبة؟ قال: التَّوبةُ هي الفاضحةُ، ما زالت تَنزِلُ: ﴿وَمِنْهُمْ﴾ ﴿وَمِنْهُمْ﴾ حتى ظَنُّوا أنَّها لن تُبقِيَ أحدًا منهم إلا ذُكِرَ فيها، قال: قلتُ: سورةُ الأنفالِ؟ قال: نزَلتْ في بَدْرٍ، قال: قلتُ: سورةُ الحشرِ؟ قال: نزَلتْ في بني النَّضِيرِ». أخرجه مسلم (٣٠٣١).

* قوله تعالى: ﴿يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ اْلْأَنفَالِۖ قُلِ اْلْأَنفَالُ لِلَّهِ وَاْلرَّسُولِۖ فَاْتَّقُواْ اْللَّهَ وَأَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُمْۖ وَأَطِيعُواْ اْللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ﴾ [الأنفال: 1]:

عن سعدِ بن أبي وقَّاصٍ رضي الله عنه، قال: «لمَّا كان يومُ بدرٍ جئتُ بسيفٍ، فقلتُ: يا رسولَ اللهِ، إنَّ اللهَ قد شَفَى صدري مِن المشركين - أو نحوَ هذا -، هَبْ لي هذا السيفَ، فقال: «هذا ليس لي، ولا لك»، فقلتُ: عسى أن يُعطَى هذا مَن لا يُبلِي بلائي، فجاءني الرسولُ، فقال: «إنَّك سألْتَني وليس لي، وإنَّه قد صار لي، وهو لك»، قال: فنزَلتْ: ﴿يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ اْلْأَنفَالِۖ﴾ الآيةَ». أخرجه الترمذي (٣٠٧٩).

وعن عُبَادةَ بن الصامتِ رضي الله عنه، قال: «خرَجْنا مع النبيِّ ﷺ، فشَهِدتُّ معه بدرًا، فالتقى الناسُ، فهزَمَ اللهُ العدوَّ، فانطلَقتْ طائفةٌ في آثارِهم يَهزِمون ويقتُلون، وأكَبَّتْ طائفةٌ على العسكرِ يَحْوُونه ويَجمَعونه، وأحدَقتْ طائفةٌ برسولِ الله ﷺ؛ لا يُصِيبُ العدوُّ منه غِرَّةً، حتى إذا كان الليلُ وفاءَ الناسُ بعضُهم إلى بعضٍ، قال الذين جمَعوا الغنائمَ: نحن حوَيْناها وجمَعْناها؛ فليس لأحدٍ فيها نصيبٌ! وقال الذين خرَجوا في طلبِ العدوِّ: لستم بأحَقَّ بها منَّا؛ نحن نفَيْنا عنها العدوَّ وهزَمْناهم! وقال الذين أحدَقوا برسولِ اللهِ ﷺ: لستم بأحَقَّ بها منَّا؛ نحن أحدَقْنا برسولِ اللهِ ﷺ، وخِفْنا أن يُصِيبَ العدوُّ منه غِرَّةً، واشتغَلْنا به! فنزَلتْ: ﴿يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ اْلْأَنفَالِۖ قُلِ اْلْأَنفَالُ لِلَّهِ وَاْلرَّسُولِۖ فَاْتَّقُواْ اْللَّهَ وَأَصْلِحُواْ ذَاتَ بَيْنِكُمْۖ﴾ [الأنفال: 1]، فقسَمَها رسولُ اللهِ ﷺ على فُوَاقٍ بين المسلمين، قال: وكان رسولُ اللهِ ﷺ إذا أغارَ في أرضِ العدوِّ نفَّلَ الرُّبُعَ، وإذا أقبَلَ راجعًا وكَلَّ الناسُ نفَّلَ الثُّلُثَ، وكان يَكرَهُ الأنفالَ، ويقولُ: «لِيَرُدَّ قويُّ المؤمنين على ضعيفِهم»». أخرجه أحمد (٢٢٧٦٢).

* قوله تعالى: ﴿إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاْسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٖ مِّنَ اْلْمَلَٰٓئِكَةِ مُرْدِفِينَ﴾ [الأنفال: 9]:

عن عبدِ اللهِ بن عباسٍ رضي الله عنهما، قال: «حدَّثني عُمَرُ بن الخطَّابِ، قال: لمَّا كان يومُ بَدْرٍ نظَرَ رسولُ اللهِ ﷺ إلى المشركين وهم ألفٌ، وأصحابُه ثلاثُمائةٍ وتسعةَ عشَرَ رجُلًا، فاستقبَلَ نبيُّ اللهِ ﷺ القِبْلةَ، ثم مَدَّ يدَيهِ، فجعَلَ يَهتِفُ برَبِّهِ: اللهمَّ أنجِزْ لي ما وعَدتَّني، اللهمَّ آتِ ما وعَدتَّني، اللهمَّ إن تَهلِكْ هذه العصابةُ مِن أهلِ الإسلامِ لا تُعبَدْ في الأرضِ، فما زالَ يَهتِفُ برَبِّهِ، مادًّا يدَيهِ، مستقبِلَ القِبْلةِ، حتى سقَطَ رداؤُهُ عن مَنكِبَيهِ، فأتاه أبو بكرٍ، فأخَذَ رداءَهُ، فألقاه على مَنكِبَيهِ، ثم التزَمَه مِن ورائِه، وقال: يا نبيَّ اللهِ، كفَاك مُناشَدتُك ربَّك؛ فإنَّه سيُنجِزُ لك ما وعَدَك؛ فأنزَلَ اللهُ عز وجل: ﴿إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاْسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٖ مِّنَ اْلْمَلَٰٓئِكَةِ مُرْدِفِينَ﴾ [الأنفال: 9]، فأمَدَّه اللهُ بالملائكةِ». أخرجه مسلم (١٧٦٣).

* قوله تعالى: ﴿وَمَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٖ دُبُرَهُۥٓ﴾ [الأنفال: 16]:

عن أبي سعيدٍ رضي الله عنه، قال: «نزَلتْ في يومِ بدرٍ: ﴿وَمَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٖ دُبُرَهُۥٓ﴾ [الأنفال: 16]». أخرجه أبو داود (٢٦٤٨).

* قوله تعالى: {وَمَا كَانَ اْللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِيهِمْۚ وَمَا كَانَ اْللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ ٣٣ وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اْللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ اْلْمَسْجِدِ اْلْحَرَامِ} [الأنفال: 33، 34]:

عن أنسِ بن مالكٍ رضي الله عنه، قال: «قال أبو جهلٍ: اللهمَّ إن كان هذا هو الحقَّ مِن عندِك، فأمطِرْ علينا حجارةً مِن السماءِ، أو ائتِنا بعذابٍ أليمٍ؛ فنزَلتْ: {وَمَا كَانَ اْللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِيهِمْۚ وَمَا كَانَ اْللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ ٣٣ وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اْللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ اْلْمَسْجِدِ اْلْحَرَامِ} الآيةَ». أخرجه البخاري (٤٦٤٩).

سُمِّيتْ سورةُ (الأنفال) بذلك؛ لأنها بدأت بالحديثِ عن (الأنفال).

كما سُمِّيتْ أيضًا بسورة (بَدْرٍ): لِما صحَّ عن سعيدِ بن جُبَيرٍ رحمه الله، قال: «قلتُ لابنِ عباسٍ: سورةُ الأنفالِ؟ قال: تلك سورةُ بَدْرٍ». أخرجه مسلم (٣٠٣١).

ووجهُ التسمية بذلك ظاهرٌ؛ لأنها نزَلتْ بعد غزوةِ (بَدْرٍ)، وتحدَّثتْ بشكلٍ رئيس عن هذه الغزوةِ.

* أنَّ من أخَذها عُدَّ حَبْرًا:

فعن عائشةَ رضي الله عنها، عن رسولِ الله ﷺ، قال: «مَن أخَذَ السَّبْعَ الأُوَلَ مِن القرآنِ، فهو حَبْرٌ». أخرجه أحمد (24575).

* أنها تقابِلُ التَّوْراةَ مع بقيَّةِ السُّوَر الطِّوال:

فعن واثلةَ بن الأسقَعِ رضي الله عنه، قال: قال رسولُ الله ﷺ: «أُعطِيتُ مكانَ التَّوْراةِ السَّبْعَ الطِّوالَ». أخرجه أحمد (17023).

جاءت موضوعاتُ سورةِ (الأنفال) كما يلي:

* قوانينُ ربَّانية {وَمَا ‌اْلنَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِندِ اْللَّهِۚ}:

1. الأنفالُ وصفاتُ المؤمنين الصادقين (١ -٤).

2. غزوة (بدر) (٥-١٤).

3. حرمةُ الفرار من المعركة، ومِنَّة الله بالنصر والتأييد (١٥-١٩).

4. طاعة الله ورسوله، والنهيُ عن خيانة الأمانة (٢٠-٢٩).

5. نماذجُ من عداوة المشركين للمؤمنين (٣٠-٤٠).

6. توزيعُ غنائمِ (بدر) مع التذكير بما دار في المعركة (٤١-٤٤).

* قوانينُ مادية {وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اْسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٖ}:

7. من شروط النصر، وأسباب الهزيمة (٤٥-٤٩).

8. نماذجُ من تعذيب الله للكافرين (٥٠-٥٤).

9. قواعد السلم والحرب والمعاهَدات الدولية (٥٥-٦٣).

10. وَحْدة الصف، والتخفيف في القتال (٦٤-٦٦).

11. العتاب في أُسارى (بدر) (٦٧- ٧١).

12. قواعدُ في علاقة المجتمع الإسلامي بغيره (٧٢-٧٥).

ينظر: "التفسير الموضوعي للقرآن الكريم" لمجموعة من العلماء (3 /131).

افتُتِحت السُّورةُ بمقصدٍ عظيم؛ وهو بيانُ أحكامِ (الأنفال)، والأمرُ بتقوى الله وطاعتِه وطاعة رسوله، في ذلك وغيره، وأمرُ المسلمين بإصلاح ذاتِ بينهم، وأن ذلك من مقوِّمات معنى الإيمان الكامل، واشتمَلتْ على تذكيرِ النبي ﷺ بنعمةِ الله عليه إذ أنجاه من مكرِ المشركين به بمكَّةَ، وخلَّصه من عنادِهم. ثمَّ قصَدتْ دعوةَ المشركين للانتهاء عن مناوأةِ الإسلام، وإيذانِهم بالقتال، والتحذيرِ من المنافقين، وضربِ المَثَل بالأُمم الماضية التي عانَدتْ رُسُلَ الله ولم يشكروا نعمةَ الله، كما قصَدتْ بيانَ أحكام العهد بين المسلمين والكفار، وما يَترتَّب على نقضِهم العهدَ، ومتى يحسُنُ السلمُ.

ينظر: "التحرير والتنوير" لابن عاشور (9 /248).